Διατροφή βρέφους & μικρού παιδιού: Τι πρέπει να τρώει

Θέλετε να ωθήσετε το παιδί σας να αναπτύξει μια υγιή αγάπη για το φαγητό και  για την ποικιλία των τροφών που είναι σημαντικές για την ανάπτυξή του; Όλα δείχνουν ότι θα πρέπει να ξεκινήσετε νωρίς.

Διατροφή βρέφους

Όταν η μητέρα δεν μπορεί ή δεν τα καταφέρνει να θηλάσει, για τη διατροφή του βρέφους χρησιμοποιούνται τα τροποποιημένα γάλατα. Αυτά βασίζονται κυρίως στο αγελαδινό γάλα και διακρίνονται σε γάλατα πρώτης βρεφικής ηλικίας για βρέφη μέχρι 6 μηνών και δεύτερης βρεφικής ηλικίας για τα μεγαλύτερα βρέφη. Το ξένο γάλα υφίσταται αρκετές τροποποιήσεις για να παρασκευαστούν τα βρεφικά γάλατα. Μειώνεται αρκετά η περιεκτικότητα σε πρωτείνη, αφαιρείται το ζωικό λίπος και προστίθεται μείγμα φυτικών ελαίων, προστίθενται βιταμίνες και ιχνοστοιχεία με σκοπό την προσομοίωση του με το μητρικό.

Στο μωρό πρέπει να δίνεται η δυνατότητα να προσδιορίζει εκείνο πόσο και πότε τρώει. Μερικά μωρά στην αρχή πεινάνε κάθε δύο ώρες, ημέρα και νύχτα ενώ άλλα κάνουν μεγαλύτερα μεσοδιαστήματα. Είναι καλύτερα να ταίζουμε το μωρό όταν είναι πεινασμένο και το ζητά, έτσι αισθάνεται ασφάλεια και μαθαίνει να εμπιστεύεται.

5ος – 6ος μήνας – Έναρξη στερεών τροφών
Κάπου ανάμεσα στον 5ο με 6ο μήνα γίνεται σταδιακά η εισαγωγή των στερεών τροφών. Το μητρικό γάλα ή το τροποποιημένο γάλα 1ης βρεφικής ηλικίας παρέχουν πλήρη θρεπτική και θερμιδική κάλυψη μέχρι τον 6 μήνα της ζωής. Μετά τον 6ο μήνα είναι απαραίτητη η εισαγωγή νέων συμπληρωματικών τροφών. Η εισαγωγή στο διαιτολόγιο στερεών τροφών συμβαδίζει με την ωρίμανση του πεπτικού συστήματος και την αναπτυξιακή εξέλιξη του βρέφους. Ένα βρέφος μπορεί να χρειαστεί να λάβει μια νέα γεύση τουλάχιστον 8 έως 10 φορές πριν από την τελική αποδοχή της, γι’ αυτό και πρέπει να ενθαρρύνονται οι γονείς να επιμένουν στην προσφορά κάθε νέας τροφής. Συστήνεται η κατανάλωση σπιτικών βρεφικών τροφών, που προετοιμάζονται σωστά, με φρέσκα και υγιεινά υλικά. Αλάτι και ζάχαρη καλό είναι να αποφεύγονται για τον κίνδυνο υπέρτασης, παχυσαρκίας και τερηδόνας. Δεν πρέπει να γίνεται περιορισμός του λίπους κάτω του έτους αφού είναι κύρια πηγή ενέργειας, λιποδιαλυτών βιταμινών και απαραιτήτων για την ανάπτυξη του νευρικού συστήματος λιπαρών οξέων. Εμείς πρέπει να τους παρέχουμε σε τακτά διαστήματα ποικιλία ενδεδειγμένων τροφών και να τα αφήσουμε να αποφασίσουν εκείνα πόσο θα φάνε. Στο τέλος της ημέρας, θα φάνε αυτό που χρειάζονται παρόλο που η ποσότητα από το ένα γεύμα στο άλλο μπορεί να διαφέρει σημαντικά.
Ο πρώτος χρόνος...
Πρέπει να αρχίσετε να εισάγετε σταδιακά στερεές τροφές ξεκινώντας από βρασμένα λαχανικά εποχής με ελαιόλαδο, ζωμό κρέατος, κρέας και φρέσκα φρούτα εποχής. Πριν το κλείσιμο των 7 μηνών είναι απαραίτητο να εισαχθούν δημητριακά που περιέχουν γλουτένη και στη συνέχεια όσπρια, γιαούρτι πλήρες, ανάλατο τυρί πλήρες(όχι φρέσκο γάλα πριν το κλείσιμο των 12 μηνών) και ψάρι. Εμπιστευτείτε το παιδί σας και συνεργαστείτε μαζί του συνειδητά.
Ενθαρρύνετε το βρέφος να φάει αλλά μην το πιέζετε να καταναλώσει όλο το φαγητό. Μην ταΐζετε πολύ γρήγορα αλλά και μην παρατείνετε πολύ το χρονικό διάστημα του φαγητού. Μην ταΐζετε το μωρό σας όταν μπουσουλάει ή περπατάει ή παίζει, η σίτιση πρέπει να γίνεται σε κατάλληλο χώρο και περιβάλλον, χωρίς το παιδί να αποσπάται από άλλες δραστηριότητες. Στόχος είναι μέχρι την συμπλήρωση του πρώτου έτους (το αργότερο έως 18 μηνών) το παιδί να τρώει φαγητό (χωρίς αλάτι) από το οικογενειακό τραπέζι στα πλαίσια της μεσογειακής διατροφής με τρόφιμα όσο γίνεται πιο αληθινά, αγνά, φρέσκα, εποχής, τοπικά παραγόμενα, χωρίς συντηρητικά και μη επεξεργασμένα.Δώστε έμφαση σε τακτικά προγραμματισμένα γεύματα (3 κύρια γεύματα και ενδιάμεσα σνακ) και σε καλά λιπαρά που είναι σημαντικά για την ανάπτυξη του εγκεφάλου τους (ελαιόλαδο, αβοκάντο, φυστικοβούτυρο, ταχίνι, πλήρες παραδοσιακό πρόβειο γιαούρτι, ψάρι, ξηροί καρποί).
 
Μετά τον πρώτο χρόνο...
Σεβαστείτε την αυξανόμενη αυτονομία του παιδιού σας. Δεν είναι δική σας δουλειά τι και πόσο θα φάει το παιδί σας, αλλά δική του. Η δική σας δουλειά είναι να του προσφέρετε καθημερινά μια ποικιλία ποιοτικών, υγιεινών και ισορροπημένων γευμάτων και σνακ. Εάν επιτρέπετε στα παιδιά σας να τρώνε με τους όρους τους (από τα τακτικά προγραμματισμένα γεύματα και σνακ που παρέχετε) χωρίς πρόσθετη πίεση θα δημιουργήσετε το χώρο που χρειάζονται για να χτίσουν την εμπιστοσύνη τους με τα τρόφιμα και το σώμα τους.

Διατροφή παιδιού.
(α) Γάλα και γαλακτοκομικά προϊόντα.
Το γάλα είναι η βασική τροφή για το παιδί. Συστήνεται η καθημερινή κατανάλωση τουλάχιστον 350 ml γάλακτος τη μέρα, ούτως ώστε να του παρέχονται τα 350 mg ασβεστίου που του είναι απαραίτητα (καθημερινά). Αυτή η ποσότητα γάλακτος μπορεί εύκολα να αντικατασταθεί με 2 μερίδες γαλακτοκομικών προϊόντων. 1 μερίδα γαλακτοκομικού προϊόντος είναι: 1 ποτήρι γάλα (200 ml) = 1 μικρό κεσεδάκι γιαούρτι (200 γρ) = 1 φέτα τυρί ή 1 φέτα χαλούμι (30 γρ - το μέγεθος κουτιού του σπίρτου). Μην προσπαθήσετε να δώσετε στο παιδί σας μεγαλύτερες ποσότητες γάλακτος γιατί αυτό θα έχει σαν αποτέλεσμα το παιδί να μην έχει όρεξη για άλλες τροφές .
(β) Τροφές πλούσιες σε άμυλο.
Δημητριακά προγεύματος, ρύζι, μακαρόνια, κριθαράκι, πατάτα, ψωμί, μπισκότα χαμηλά σε λιπαρά, μπιζέλι.  Αυτές οι τροφές πρέπει να συμπεριλαμβάνονται σε κάθε γεύμα.
(γ) Φρούτα και λαχανικά.
Τα φρούτα και τα λαχανικά είναι πλούσια σε βιταμίνες, άλατα και φυτικές ίνες. Εκτός τούτου, δίνουν χρώμα και γεύση στα γεύματα. Προτιμάτε να δίνετε στο παιδί σας ωμά, παρά μαγειρεμένα λαχανικά. Δίνετε κομματάκια καρότου, πιπεριού ή μήλου ως ενδιάμεσα σνακ και προσφέρετε ποικιλία φρούτων και λαχανικών στο παιδί σας. Πλούσιες πηγές σε βιταμίνη C, απαραίτητη για το παιδί, είναι: πεπόνι, φράουλες, ανανάς, πορτοκάλι, χυμούς πορτοκαλιού και γκρέιπφρουτ, μπρόκολο, κουνουπίδι, ντομάτες, φασολάκι, μπιζέλι, παστά φρούτα, πιπεριές.

Αν το παιδί σας δεν προτιμά τα φρούτα και τα λαχανικά προσπαθήστε να τα συμπεριλάβετε στο διαιτολόγιο του, προσφέροντας τα π.χ. στην περίπτωση των φρούτων ως φρουτοσαλάτα, χυμό, μιλκσέικ με φρούτα, κρέμα με κομμένα φρούτα, φρουτογιαούρτι, παστά φρούτα αναμειγμένα στο γιαούρτι ή στα δημητριακά προγεύματος. Στην περίπτωση των λαχανικών: σε χορτόσουπα, στη σάλτσα των μακαρονιών, τριμμένα στο φαγητό.
(δ) Ομάδα κρέατος.
Οι πρωτεΐνες είναι εξίσου σημαντικές για την ανάπτυξη του παιδιού.

Οι καθημερινές ανάγκες σε πρωτεΐνη στην ηλικία των 1-5 χρόνων είναι :
1. Γραμμάρια για κάθε κιλό σωματικού βάρους. Το κρέας, τα αυγά, τα όσπρια, το ψάρι και τα θαλασσινά είναι πλούσια σε πρωτεΐνες και πρέπει να δίνονται μερίδες στα παιδιά καθημερινά.

2.Μη δίνετε ξηρούς καρπούς σε παιδιά πριν την ηλικία των 5 χρόνων. Προσπαθήστε να μαγειρεύετε το ψάρι τουλάχιστον 1 φορά την βδομάδα.

3.Προτιμάτε από τα κρέατα στήθος κοτόπουλου, κουνέλι, γαλοπούλα, ψαχνό χοιρινό. Αφαιρείτε όλο το ορατό λίπος από το κρέας καθώς και το δέρμα πριν το μαγείρεμα.

4.Σερβίρετε τα όσπρια τακτικά (2-3 φορές την βδομάδα), ώστε να μάθουν τα παιδιά να τα τρώνε από μικρή ηλικία.

Μερικές τροφές που το μωρό μπορεί να φάει χρησιμοποιώντας τα χέρια του είναι:

• Μπανάνα ή κομμένο και καθαρισμένο μήλο.
• Ψωμάκια αλειμμένα με μαλακό τυρί ή πίτα κομμένη σε μικρά κομματάκια.
• Ψημένα ή ωμά λαχανικά π.χ. φασολάκι ,καρότο, ντομάτα, αγγουράκι.
• Κύβους από τυρί ή σάντουιτς με λεπτές φέτες ψωμιού και κομμένο σε μικρά κομματάκια.

Τα υγιεινά ενδιάμεσα σνακ

• το γάλα / τα δημητριακά προγεύματος με γάλα.
• κρέμα φτιαγμένη με γάλα και αραβόσιτο.
• γιαούρτι σκέτο ή του φρούτου (μπορείτε να κόψετε φρούτα στο σκέτο γιαούρτι π.χ. μπανάνα).
• ψωμί/κράκερ με: τυρί ή χαλούμι.
• χυμός φρούτου "χωρίς πρόσθετη ζάχαρη".
• μικρό κομμάτι κέικ με λίγη ζάχαρη φτιαγμένο.
• Φρούτα / Φρουτοσαλάτα.

To πρόγευμα !!
Ας μην ξεχνούμε πόσο σημαντικό είναι το πρόγευμα για μας και τα παιδιά μας, αφού είναι αυτό που θα μας δώσει τα θρεπτικά συστατικά και την ενέργεια που χρειαζόμαστε μέχρι το μεσημέρι και θα δώσει τέλος στη νηστεία των 10-12 ωρών από τον βραδινό μας ύπνο.

Ένα σωστό πρόγευμα περιλαμβάνει:
1.Μια τροφή από την ομάδα των "δημητριακών και αμυλούχων λαχανικών" δηλαδή δημητριακά προγεύματος ή ψωμί ή φραντζολάκι.
2.Μια τροφή ή από την ομάδα του "γάλακτος και γαλακτοκομικών προϊόντων" ή από την "ομάδα κρέατος" δηλαδή γάλα , τυρί , χαλούμι , γιαούρτι, αυγό , αλλαντικά.
3.Μια τροφή από την ομάδα των "φρούτων και λαχανικών" δηλαδή χυμό ή φρούτο.

Μέχρι το παιδί σας γίνει πέντε χρονών θα πρέπει η διατροφή του να ποικίλλει , να είναι συμπληρωμένη και σωστή. Μην ξεχνάτε ότι οι σωστές διατροφικές συνήθειες από νεαρή ηλικία αποτελούν θεμέλια για καλή υγεία στο υπόλοιπο της ζωής!.